Janine Janssen zal gebaseerd op inzichten verkregen bij de politie spreken over hoe in families opvattingen over familie-eer en het gebruik van geweld om die eer te beschermen kunnen worden doorgegeven.

Prof. Dr. J. Janssen, hoofd onderzoek van het Landelijk Expertise Centrum Eer Gerelateerd Geweld van de Nationale Politie in Nederland, lector Veiligheid in Afhankelijkheidsrelaties aan Avans Hogeschool en aan de Politieacademie. Tevens is zij bijzonder hoogleraar Rechtsantropologie aan de Open Universiteit. Janssen is cultureel antropoloog en criminoloog

Binnen de therapeutische groepspraktijk van de Interactie-Academie werkt hij met ouders die in het samenleven met sociaal geïsoleerde adolescenten en (jong)volwassen kinderen worden geconfronteerd met kind-oudergeweld en oudermishandeling. In deze trajecten zijn geweld en trauma niet zelden elkaars schaduwvelden. Pijnlijke levensgeschiedenissen uit het leven van kinderen én hun ouders zijn van invloed op het in stand houden van familiale geweldsspiralen in het hier en nu.  De destructiviteit van sluimerend of acuut geweld zorgt tezelfdertijd ook voor het reactiveren van het trauma en het lijden van het toen en daar. Gezinspatronen belanden daarmee in een hardnekkige, vicieuze cirkel.

Willem Beckers werkt als staflid, opleider en systeemtheoretisch psychotherapeut bij de Interactie-Academie. Hij is er domeinverantwoordelijke ‘Ouderschap en gezinskwesties’ en specialiseert zich in het werken rond kind-oudergeweld en de samenwerking met ouders van zorg mijdende, sociaal geïsoleerde (jong)volwassenen (‘hikikomori’), waar hij ook rond publiceert. Hij is erkend opleider en supervisor bij de BVRGS en NVRG. 

Veel ouders die zelf een geschiedenis kennen van geweld, misbruik en verwaarlozing, ervaren vaak dat patronen zich herhalen in hun eigen ouderschap en opvoeding. De motivatie om het zelf anders te doen is er vaak wel, maar hoe doe je dat als je daarin een voorbeeld hebt gemist?
We weten dat deze vraag zich doorgaans niet laat beantwoorden vanuit één hulpverlenersperspectief.
Allereerst is er een vorm van pedagogische ondersteuning nodig die aansluit bij de specifieke behoeften van ouders, zoals bijvoorbeeld een praktische insteek bij ouders met een (licht) verstandelijke beperking. Daarnaast zoeken we vanuit contextueel perspectief hoe we onderliggende patronen kunnen doorbreken met gerichte specialistische behandeling, zoals bijvoorbeeld door het verminderen van traumaklachten bij ouders, als die hun sensitief en responsief ouderschap in de weg staan.

Binnen het intersectorale samenwerkingsverband Crossroads weten we elkaar steeds beter te vinden en krachten te bundelen in de samenwerking.
In deze workshop vertellen we aan de hand van praktische tools hoe we vanuit Amarant en Sterk Huis, als partners binnen Crossroads, met ouders werken aan goed genoeg ouderschap. We nemen je mee hoe we met een traumasensitieve bril beschermende en belemmerende factoren in beeld brengen, om te komen tot gerichte begeleiding en behandeling. Zo helpen we ouders om het zelf anders te kunnen doen om de intergenerationele patronen van geweld, misbruik en verwaarlozing te doorbreken.

Miriam Arts, Orthopedagoog Generalist, vanuit Amarant,

Saskia de Veld GZ-psycholoog Sterk Huis en

Emmy de Graaff, systeemtherapeut bij de Viersprong.

Alle drie verbonden aan Crossroads

Kwaad worden op zich is niet zo moeilijk. Maar kwaad worden om de juiste dingen, op de juiste personen en op de juiste manier, en ook nog op het juiste moment en gedurende de juiste tijd – dat is een hele kunst in het leven.
Aristoteles, Ethica Nicomachea, 1125 (1999, p. 155)

Geweld in relaties en gezinnen leidt vaak tot een behoefte aan controle over elke vorm van kwaadheid. Hoe gaan we daar mee om in de dagelijkse praktijk? Kiezen we voor controle of gaan we op zoek naar de betekenis van kwaadheid en leren we mensen, partners en gezinnen om op een andere manier hun kwaadheid te uiten? In maart 2024 verschijnt een artikel van Bruno Hillewaere in het tijdschrift systeemtherapie ‘ De waarde van kwaadheid in systeemtherapie en partner-relatietherapie – Kwaadheid in een context van hoop’ waarin Bruno op zoek gaat hoe we kwaadheid een plaats kunnen geven in een veilige context waarin hoop centraal staat ipv wanhoop.  In deze workshop starten we met stil te staan hoe kwaadheid een existentieel gegeven is waar we als mens allemaal mee te maken hebben. Wanneer er onveiligheid of wanhoop is slaat deze kwaadheid om in geweld. De uitdaging, ook voor de praktijk, is een veilige context te creëren die enerzijds begrenst, maar anderzijds ook erkenning geeft aan waar deze kwaadheid voor op komt. Ofwel: kwaadheid in een context van hoop.  De workshop zorgt daarmee ook voor handvatten naar de praktijk.

Bruno Hillewaere is psychotherapeut (BIG) en systeemtherapeut, opleider en supervisor. Werkzaam Euthopia, centrum voor systeemtherapie.

Het werken met complexe cliënt(systemen) heeft vaak diepgaande effecten op ons als therapeuten. We zijn immers zelf het instrument in ons werk. Het gaat verder dan simpelweg verdragen, het is een inherent onderdeel van onze professionele houding.
De zorg voor onszelf en het stellen van grenzen zijn essentiële aspecten binnen ons werk. Hoe frequent en op welk niveau worden we hierin gezien of begeleid, nemen we deel aan intervisie en supervisie? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we voldoende ondersteund worden om te voorkomen dat we in een staat van burn-out belanden of dat er secundaire traumatisering plaatsvindt?
Deze risico’s vragen aandacht voor de positie en rol van de persoon van de therapeut. Is het simpelweg een kwestie van veerkracht vergroten en goede zelfzorg, of zijn er aanvullende maatregelen nodig?
In deze workshop willen we actief met deze vragen aan de slag gaan.
De deelnemers krijgen in kleine groepen een aantal vragen voorgelegd.  Het doel is ervaringen te delen. Om te komen tot aanbevelingen en preventieve interventies die therapeuten kunnen empoweren. We streven naar het maken van een systemisch verschil, waarbij het parallelle proces wordt doorbroken. De metafoor van het vliegtuig illustreert dit treffend – ouders moeten eerst hun eigen zuurstofmasker opzetten alvorens dat van hun kind

Marianne Marissink (psychotherapeut-systeemtherapeut) heeft een brede ervaring met de specialistische GGZ-jeugd, volwassenen en hun systemen. Na het overdragen van haar (groeps)praktijk in Terheijden heeft zij zich de laatste jaren gericht op het geven van leertherapie, supervisie en opleiding van Systeemtherapeuten, GZ, PT en KP en Psychiaters i.o.

Paul Pijnenborg (systeemtherapeut en supervisor NVRG) heeft veel ervaring vanuit het Forensische werkveld GGZ, Crisisdienst GGZ en Psychotrauma binnen gezinnen. Hij werkt als systeemtherapeut bij het Psychotraumacentrum Zuid-Nederland (PTC) van Reinier van Arkel en als systeemtherapeut bij Innova GGZ in Den Bosch. Hij is erkend supervisor en verbonden aan Praktijk bij de Beuk.

De eerste stap bij het tegengaan van intergenerationele overdracht van geweld, verwaarlozing en misbruik is het samen met het gezin en de betrokken professionals maken van een veiligheidsplan. Het moet samen omdat het alleen effectief kan zijn als het gedragen wordt door alle betrokkenen en aan alle perspectieven op (on)veiligheid recht wordt gedaan. Niemand kan dit alleen. We zijn allemaal van de veiligheid en hebben elkaar nodig om onveiligheid te stoppen
Maar hoe doe je dat samen? Hoe wegen we met elkaar de veiligheid? Hoe kan zicht op veiligheid ons helpen het eens te worden over wat eerst en wat later in het traject? Hoe kunnen de direct betrokkenen en professionals ruimte in hun hoofd maken om na te denken over wat nodig is?
In deze workshop staat centraal hoe in een casusoverleg de TOP-3 plannen ons helpen dezelfde taal te spreken binnen het gefaseerd samenwerken voor veiligheid. Elkaar niet overtuigen maar elkaar horen, want samen ben je slimmer. De structuur van de TOP-3 plannen helpt om tot concrete toetsbare afspraken en plannen te komen.

Anita van den Broek, adviseur en senior opleider Stichting Civil Care 
Richard Brunenberg, verpleegkundig specialist en senior opleider Stichting Civil Care